از همان ابتدای تمدن بشری متفکران بزرگ به بحث و گفت و گو در خصوص حیات انسانی و زندگی مطلوب پرداختهاند شادمانی از مهمترین عوامل تأثیرگذار در زندگی بشر است.
انسانها بنا بر سرشت و ماهیت وجودی خویش،همواره از افسرده بودن گریزانند و میخواهند به سوی شاد بودن و شاد زندگی کردن در حرکت باشند. عوامل مختلفی وجود دارند که باعث میشود فرد احساس شادمانی داشته باشد. بنابراین به بررسی این عوامل میپردازیم
💢1 » شخصیت
مطالعات مختلف نشان میدهد که ابعاد شخصیتی افراد بر شادمانی آنها تأثیر زیادی دارد. دو بُعد شخصیت انسان در تعیین میزان شادمانی از اهمیت بیشتری برخوردار است.برونگرایی و درونگرایی.
آیزنک معتقد است:
اکثر مردم شخصیتی تک بُعدی و افراطی ندارند،یعنی فرد طبیعی کسی است که نه کاملاً درونگراست و نه کاملاً برونگرا؛نه عصبانی و خشن است و نه کاملاً خونسرد و آرام. با این حال شخصیت بسیاری از افراد در یک بُعد نسبت به بُعد دیگر پیشرفتهتر است، به همین جهت برخی را برونگرا و برخی را دورنگرا مینامیم.
روانشناسان دربارهی تأثیر شخصیت بر میزان شادمانی مطالعات زیادی کردهاند که همگی رابطهی مثبت برونگرایی با شادی را تأکید کردهاند. ارتباط شادی با برونگرایی آنقدر مسلم و قوی است که برخی از صاحبنظران تعریف شادی را بدون در نظر گرفتن برونگرایی صحیح نمیدانند.
💢2 » عزت نفس
عزت نفس نیز یکی از عواملی است که بر میزان شادمانی افراد تأثیر زیادی دارد. اهمیت عزت نفس در شادمانی به حدی است که برخی از صاحبنظران و پژوهشگران روانشناسی شادی، از جمله آرجیل آن راجزء جداییناپذیر شادمانی میدانند.
به اعتقاد برخی از کارشناسان روانشناسی، هنگام وجود احساس ناراحتی و فقدان شادمانی،عزت نفس افراد کاهش مییابد. بین شادی و عزت نفس ارتباط علمی متقابل برقرار است.
💢3 » اعتقادات مذهبی
یکی از عوامل مؤثر بر ایجاد شادمانی،ایمان مذهبی است. مایرز معتقد است:
از آنجا که فرد با ایمان دارای ارتباطات و اعتقادات معنوی است،
کمتر احساس رهاشدگی،پوچی و تنهایی میکند.
های در تحقیق خود گزارش کرده است:
۶۱ درصد کسانی که در مراسم مذهبی شرکت میکنند،احساس آرامش و شادمانی میکنند.
کالدور معتقد است:
افراد مذهبی نزدیکترین دوستان خود را از میان افراد مذهبی انتخاب میکنند و علاوه بر داشتن احساس نزدیکی به خداوند، نسبت به مردم دید مثبتی دارند که همهی این عوامل بر شادمانی آنها میافزاید.
💢4 » وضعیت اقتصادی
به نظر میرسد که شادمانی انسان با افزایش ثروت افزایش مییابد و کاهش ثروت،شادی را میکاهد. برخی از تحقیقات از جمله لوکاس و اسمیت چنین گزارش میدهند:مردم کشورهای ثروتمند از مردم کشورهای فقیر بسیار شادتر هستند.
آرجیل معتقد است: بین درآمد و شادمانی ارتباط مثبت وجود دارد، اما پژوهشهای وی نشان میدهد که این ارتباط در بین اقشار کم درآمد بیشتر است؛ یعنی درآمد تا اندازهای که نیازهای مادی افراد را برطرف میسازد بر شادمانی ثأثیر دارد، ولی درآمد بیش از حد مورد نیاز شادمانی را افزایش نمیدهد.
💢5 » سلامت باشید
سلامت و شادمانی با یکدیگر ارتباط دارند. برخی تحقیقات نشانگر این هستند که:شادی دستگاه ایمنی را تقویت میکند و تقویت دستگاه ایمنی،سلامت فرد را بهبود میبخشد.
وینهوون معتقد است:
فقدان شادی استرسزاست و استرس میتواند بیماریهای خطرناکی تولید کند. ثانیاً فرد شادمان در صورت مواجهه با یک بیماری سخت بهتر میتواند از پس آن برآیدو ثالثاً شادمانی برای رشد روانی فرد لازم و مفید است. زیرا شادمانی به شخص کمک میکند که با فشارهای روحی مقابله کند. پس یک شرط مهم شادمانی،سلامت است.
💢6 » جنسیت
جنسیت نیز موضوع تحقیقات زیادی در ارتباط با شادمانی بوده است.داینر معتقد است:میزان شادمانی زنان و مردان برابر است،اما هنگامی که افسردگی را در نظر میگیریم،موضوع تا حدودی پیچیده میشود به این صورت که با وجود شادی یکسان زنان و مردان،افسردگی در زنان بیشتر از مردان است.
توضیح این امر این است که: زنان نسبت به مردان هم عاطفهی منفی بیشتری و هم عاطفهی مثبت بیشتری را تجربه میکنند و برآیند این دو عاطفه، شادی زنان و مردان را یکسان میسازد.
💢7 » رضایت شغلی
رضایت شغلی یکی از عوامل تأثیرگذار بر شادمانی افراد است. تحقیقات نشان میدهد:میزان همبستگی میان رضایت شغلی و شادمانی ۴۶ درصد است.رضایت شغلی یکی از مهمترین پیشبینی کنندههای شادمانی برای افراد و جامعهی مورد نظر است.
💢8 » اوقات فراغت
فعالیت اوقات فراغت منبع بسیار خوبی برای ایجاد شادمانی است. از آنجا که فعالیتهای اوقات فراغت،فعالیتهایی هستند که فرد با توجه به علاقهی خود و با آزادی عمل در مورد آن تصمیمگیری میکند؛ این گونه فعالیتها حتی اگر از نظر جسمانی فرد را آزار دهد نیز شادی آور است.
مانند بوکس و دوی ماراتن. زیرا تمام فعالیتهای اوقات فراغت با وجود تنوع و تفاوتهایی که با هم دارند، به نحوی نیازهای اجتماعی را برآورده میسازند.
یکی از فعالیتهای اوقات فراغت موسیقی است. موسیقی روح انسان را تلطیف میکند و او را از خشونتها و سختیهای عالم ماده و قوانین آن رها میسازد(البته موسیقی مناسب).
به نظر افلاطون و فیثاغورث:
موسیقی و نغمات موزون یادگاریهای خوش و موزون حرکات آسمان را که انسان در عالم قبل از تولد شنیده و به آن مأنوس بوده است-در روح او برمیانگیزد و انسان را به وجد میآورد.
موسیقی میتواند در انسان احساس آرامش بیافریند و خستگی و اضطراب را کاهش دهد.
یکی دیگر از فعالیتهای اوقات فراغت که باعث شادمانی فرد میشود، ورزش کردن است. ورزش به دلیل سرعت بخشیدن به فعالیت دستگاه گردش خون و دستگاه تنفس،عضلات را تقویت میکند.به دنبال تقویت جسمانی،فرد احساس میکند که تواناییاش افزایش یافته است و انجام کارها برایش آسانتر است.
ورزش علاوه بر کاهش افسردگی و اضطراب،عزت نفس فرد را تقویت میکند و نهایتاً موجب افزایش میزان شادی او میگردد.
شادمانی بهعنوان یکی از احساسات ریشهای مثبت، نقش تعیینکنندهای در تأمین سلامت فرد و جامعه دارد. شادمانی همواره با خرسندی، خوشبینی،امید و اعتماد همراه است و از این رو میتواند بهعنوان یک کاتالیزور، نقش تسریعکنندهای در فرایند توسعه جامعه داشته باشد.
پس تا میتوانیم شادی را به سمت مسیر زندگی خود حرکت دهیم و لحظات شاد را برای خود و اطرافیانمان ایجاد کنیم.باید این را بدانیم که پاسخ شادی،شادی دو چندان خواهد بود.